NotebookLM là công cụ trợ lý nghiên cứu cá nhân do Google phát triển, dùng mô hình Gemini để tóm tắt tài liệu, tạo ghi chú và hỗ trợ học tập dưới dạng flashcards, quizzes, mind map và cả Audio Overviews. Điểm khác biệt then chốt so với các trợ lý AI phổ biến là khả năng cho phép người dùng chủ động chọn nguồn — từ web đến chính Drive cá nhân — trước khi yêu cầu hệ thống tổng hợp thông tin, giúp tăng độ tin cậy cho kết quả nghiên cứu.
NotebookLM là gì và nó hoạt động ra sao
NotebookLM vận hành như một “sổ tay nghiên cứu AI”: khi mở Notebook mới, bạn được yêu cầu thêm nguồn (sources). Nguồn có thể là link YouTube, file PDF/Word hoặc tìm kiếm web qua Gemini. Tính năng Discover Sources cho phép NotebookLM tìm tài liệu phù hợp theo từ khóa bạn cung cấp; đồng thời bạn có thể ép hệ thống chỉ dùng nguồn do bạn chọn — từ đó giảm rủi ro thông tin không kiểm soát được như khi “tin tưởng Internet nói chung”.
Kiểm soát nguồn: lợi thế then chốt cho nghiên cứu có căn cứ
Một trong những lợi ích lớn mà NotebookLM mang lại là quyền quyết định nguồn dữ liệu. Thay vì để AI tự động truy xuất mọi nơi trên Internet, bạn có thể:
- Chỉ cho phép tìm kiếm web qua Gemini khi cần mở rộng kiến thức.
- Tải lên file cá nhân (PDF, DOCX) để NotebookLM trích tóm tắt nội dung dài.
- Thêm link YouTube để trích xuất nội dung video.
Khả năng này đặc biệt hữu ích khi bạn cần bản tóm tắt dựa trên các nguồn đã kiểm chứng (ví dụ nghiên cứu học thuật, tài liệu nội bộ), hoặc khi muốn giữ quyền kiểm soát nguồn tin để tăng độ tin cậy cho kết quả.
Giao diện Discover Sources của NotebookLM, hiển thị tùy chọn tìm kiếm nguồn Web và Google Drive
Dùng Google Drive làm kho tư liệu cá nhân
NotebookLM không chỉ tìm trên web; nó có thể truy cập Google Drive của bạn để quét tài liệu phù hợp với từ khóa. Sau khi chọn Google Drive làm nguồn, bạn gõ từ khóa (ví dụ: “pyramids” hoặc “Spotify vs Apple Music”) và NotebookLM sẽ liệt kê các file có nội dung liên quan, kể cả khi từ khóa không có trong tiêu đề file.
Điểm cộng lớn: nếu bạn có hàng chục tài liệu, tài liệu cũ hay những bản nháp đã quên, NotebookLM có thể lôi chúng lên dựa trên nội dung bên trong, giúp bạn tiết kiệm thời gian tìm kiếm và tái sử dụng tri thức cá nhân.
NotebookLM hiển thị kết quả tìm kiếm trong Google Drive, giúp tìm file dựa trên từ khóa nội dung
Thực tế sử dụng: tổ chức Drive và tìm file bị lãng quên
Thử nghiệm thực tế cho thấy NotebookLM rất hữu dụng cho người có Drive “lộn xộn”: nó quét Docs, PDF và các file được mở gần đây để gợi ý kết quả. Tuy nhiên, cần lưu ý hạn chế hiện tại: Drive search tích hợp của NotebookLM không đọc nội dung trong Sheets (theo trải nghiệm người viết gốc), nên các bảng tính phức tạp có thể bị bỏ sót.
Trong ví dụ thực tế, chỉ cần gõ từ khóa nội dung, hệ thống đã tìm ra bản nháp bài viết chứa từ khóa đó dù tiêu đề file không có từ khóa — minh chứng cho việc NotebookLM truy vấn nội dung thay vì chỉ dựa vào tên file.
NotebookLM hiển thị danh sách file liên quan trong Google Drive, hữu ích khi bạn quên tiêu đề nhưng nhớ nội dung
Các tính năng học tập bổ trợ
Ngoài tóm tắt và tổ chức nguồn, NotebookLM hỗ trợ chuyển tri thức thành các công cụ học tập:
- Flashcards và quizzes tự động từ nội dung sách hoặc tài liệu.
- Mind Maps thể hiện chuỗi sự kiện hoặc luồng tư duy (hữu ích cho phân tích cốt truyện hay chiến lược).
- Audio Overviews: biến nghiên cứu thành bản tóm tắt dạng podcast để nghe khi di chuyển.
Những tính năng này giúp biến nguồn tài liệu thô thành nội dung dễ tiêu hóa và ôn tập, phù hợp cho sinh viên, nhà báo hay người làm nội dung.
Hạn chế, rủi ro và lưu ý bảo mật
- Không thể đọc mọi loại file (ví dụ: hạn chế với Google Sheets).
- Quyền truy cập Drive cần được cấp thận trọng: xét kỹ quyền ứng dụng trước khi kết nối.
- Việc tin tưởng hoàn toàn AI dù chọn nguồn vẫn cần kiểm chứng chéo: NotebookLM hỗ trợ tóm tắt, nhưng người dùng cần đối chiếu bản gốc khi xử lý thông tin nhạy cảm.
Ứng dụng thực tế cho cộng đồng game thủ và nhà làm nội dung game
Dù không phải công cụ game-specific, NotebookLM có nhiều ứng dụng với cộng đồng game:
- Nhà báo game có thể tổng hợp presskit, tài liệu design doc và tạo bản tóm tắt nhanh.
- Streamer/creator lưu trữ kịch bản, checklist và tìm lại ý tưởng cũ trong Drive.
- Game designer tổ chức tài liệu thiết kế, tạo mind map luồng gameplay và flashcards cho các thuật ngữ dự án.
Những ứng dụng này tận dụng lợi thế chính của NotebookLM: gom nội dung phân tán và biến chúng thành dữ liệu dùng được.
Kết luận
NotebookLM của Google là một bước tiến thực dụng trong hệ sinh thái trợ lý nghiên cứu AI: thay vì “tin tưởng Internet” hoàn toàn, người dùng được trao quyền chọn nguồn và biến tài liệu thành các dạng học tập có cấu trúc — từ tóm tắt đến flashcards, mind map và audio. Tích hợp Google Drive giúp hồi sinh những file bị lãng quên, dù vẫn còn giới hạn với Sheets và cần thận trọng về quyền truy cập.
Bạn đã thử NotebookLM chưa? Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn — đặc biệt là cách bạn dùng nó để tổ chức tài liệu game, kịch bản stream hoặc thiết kế game.
Tài liệu tham khảo:
- Trang chính thức NotebookLM — Google: //notebooklm.google/
- Bài gốc tham khảo (Pocket-lint): //pocket-lint.com/ (bài viết gốc trên pocket-lint)
